Omladinski magazin KAR!KE u sklopu mjesečne teme “Šta dalje?” nastoji da čitateljima pruži korisne podatke o fakultetima i studentskom životu u BiH: koji su najtraženiji fakulteti, a koji najisplativiji, gdje je najjeftinije studirati, kako do studentskih poslova, kakvi su uvjeti u studentskim domovima, šta kažu studenti, a šta profesori… Ukratko, serijal tekstova u sklopu ove teme može poslužiti kao svojevrstan brucoški vodič našim čitateljima pred kojima je važna životna odluka: šta i gdje studirati.
Približava se vrijeme prijemnih ispita na fakultetima. Izbor zanimanja i upisna politika aktuelne su teme u mjesecu junu svake godine. Koliko će se brucoša ove godine upisati na fakultete u Republici Srpskoj? Kako se određuju upisne kvote i da li birati fakultet prema potražnji na tržištu rada? Uslovi života, stanovanja i studiranja, samo su neka od pitanja sa kojima ćemo se susresti u naredom periodu.
Sljedeće retke posvećujemo podacima upisa studenata na fakultete u Banjoj Luci, koji su fakulteti traženiji od drugih, te brojke koje nam donosi tržište rada.
Brucoša sve manje
U banjalučkom Univerzitetu 2016. godine u 16 fakulteta bilo je mjesta za 3.331 brucoša, ali je prijemne ispite polagalo tek 1.232, što prethodnih godina nije bio slučaj. Oko 3.000 brucoša upisalo je državne fakultete u Republici Srpskoj, dok je više od pola mjesta ostalo prazno. 2016. godine mjesta za drugi upisni krug bilo je na svim smjerovima, najviše na matematici, fizici i ekologiji. Jedan od razloga manjeg broja brucoša jeste taj da je 2016. godine manje srednjoškolaca završilo školovanje, pa se to odrazilo i na broj upisanih studenata, potvrdio je jedan od prorektora za nastavu banjalučkog Univerziteta.
Interesovanje za Pravni fakultet pokazalo je samo 150 studenata, za razliku od prethodnih godina, kada je ovaj fakultet bio najpopularniji, sa oko 500 zainteresovanih brucoša. Medicina je jedan od najtežih fakulteta, jedini koji traje šest godina, ima preko 5.500 sati nastave i vježbi. Ima najskuplje knjige i zahtijeva najviše sati učenja. Košta to pojedinca, porodicu i državu. Stručnjaci su izračunali da edukacija jednog ljekara košta oko 100.000 evra.
Jedan od glavnih razloga manjka brucoša su privatni fakulteti, za koje se studenti iz godine u godinu sve više odlučuju. Iako nekoliko puta skuplji, privatni fakulteti postali su velika konkurencija državnim, a studenti iz cijele RS kao glavnu manu državnih fakulteta navode neprofesionalnost i mnogo dodatnih troškova. Neki od razloga su i prakse koje državni fakulteti ne sprovode. Pored brucoša, sve više studenata sa državnih fakulteta prelaze na privatne. Studenti se nerijetko žale na kašnjenje profesora na predavanja ali i ispite, promjene rasporeda i sl.
Najviše upisanih na Medicinskom, Filozofskom i Fakultetu političkih nauka
Jedino su Medicinski, Filozofski i Fakultet političkih nauka ispunili očekivanja, jer se kod njih 2016. godine tražilo mjesto više. Ipak na drugim adresama iznenađenja ne manjka. Naime, statistika nije išla u prilog ni banjalučkom Pravnom fakultetu. Od 460 pozicija oni su popunili samo 143. Nakon prvog upisnog roka na Elektrotehničkom fakultetu ostalo je 97, Poljoprivrednom 111, a Tehnološkom 91 slobodno mjesto.
Statistika broji studente
Upisanih studenata i apsolvenata za 2015/2016. na sve godine studija bilo je 105.304, od toga 94.524 studenata i 10.780 apsolvenata.
Upisanih studenata za 2015/2016. na sve godine studija bilo je 94.524, od toga 79.193 redovnih, i 15.331 vanrednih.
Diplomiranih studenata u 2015. bilo je ukupno 15.788. Po starom programu završilo ih je 1.525, a po bolonjskom procesu ukupno 14.263.
Magistara nauka i specijalista za 2015. godinu bilo je ukupno 3.449, doktora nauka ukupno 255.
Najisplativiji fakulteti u BiH
Prema podacima portala za posredovanje u zapošljavanju Posao.ba, među 10 najtraženijih poslova u BiH je po prvi put i oblast zdravstva, odnosno potražnja za medicinskim radnicima, a suprotno tome opala je potražnja za radnicima u ugostiteljstvu za 35% iako su i dalje traženi i nalaze se u top 10. Traženi su i kadrovi iz oblasti informacionih tehnologija s naglaskom na softveru, i komercijalisti. Prvi put se na ovoj listi nalazi zastupnik u prodaji osiguranja. Potreba i dalje postoji za građevinskim radnicima, odnosno inženjerima.
I dalje je moguće upisati studijske programe za koje već godinama ne postoji interesovanje na tržištu rada. Pored ekonomista i pravnika, kojih ima više nego što treba, na posao najduže čekaju profesori geografije, diplomirani novinari, profesori fizičkog vaspitanja. Prvi čovjek Banjalučkog univerziteta poručuje da se to pitanje treba rješavati na nivou Republike, a ne univerziteta. “U Republici Srpskoj ima gotovo 100 studijskih programa u oblasti ekonomije, na Univerzitetu u Banjaluci ima samo jedan. Postavljamo pitanje zašto bi mi onda redukovali nešto na Univerzitetu u Banjaluci”, rekao je rektor Univerziteta u Banjaluci Milan Mataruga.
U BiH najvišu zaradu mogu donijeti elektrotehnički, ekonomski i farmaceutski fakultet, pokazali su rezultati istraživanja Agencije za rad i zapošljavanje. Osobe koje završe ekonomski fakultet imaju priliku da dobro zarade u budućnosti, ali sa ovim fakultetom je teže pronaći posao, sudeći prema podacima Zavoda za zapošljavanje, jer osobe ove struke najčešće registruju kao nezaposlene. Osobe sa završenom ekonomijom često zauzimaju menadžerske funkcije koje su najplaćenije u BiH, međutim na ovim pozicijama se ponekad nalaze i osobe sa drugim diplomama.
Konkurs 2016/2017.
U Banjaluci je 2016/2017. godine raspisan konkurs na prvi ciklus studija, a ukupno traženog mjesta bilo je: Akademija umjetnosti 120 mjesta, Arhitektonsko-građevinsko- geodetski fakultet sa ukupno 135 mjesta, Ekonomski fakultet 305 mjesta, Elektrotehnički fakultet 246, Mašinski 230, Medicinski 215, Poljoprivredni ukupno 225 mjesta, Prirodno-matematički 325, Pravni fakultet 460 , Rudarski fakultet svega 40 mjesta, Tehnološki fakultet 160, Fakultet političkih nauka 140, Fakultet fizičkog vaspitanja i sporta 170, Filološki fakultet 270, Filozofski fakultet 175, Šumarski 115.
Odluku o broju redovnih i vanrednih studenata koji se upisuju u prvu godinu prvog ciklusa studija i u prvu godinu drugog ciklusa studija u akademskoj 2016/2017. godini na javnim visokoškolskim ustanovama utvrđuje broj od 6.595 redovnih i vanrednih studenata koji se upisuju u prvu godinu prvog ciklusa studija u akademskoj 2016/2017. u Republici Srpskoj. Od ukupnog broja studenata 3.331, njih 3.099 je redovnih, tj. 801 student čije se školovanje finansira iz budžeta, 2.149 studenta koji sufinansiraju svoje školovanje, 149 stranih državljana.
Na prvu godinu drugog ciklusa 2016/2017. utvrđen je broj od 1.426 studenata na Univerzitetu u Banjaluci, od toga je 966 redovnih studenata, tj. 88 studenata finansirano iz budžeta, 800 studenata koji sufinansiraju školovanje, 78 stranih državljana i 460 vanrednih studenata.
Visina školarine
Visina školarine za redovne studente prvog ciklusa studija određuje se u sljedećim iznosima: za studijske programe na medicinskim fakultetima, studijske programe muzičke umjetnosti, likovne i dramske umjetnosti (osim smjerova: filmski, televizijski, produkcija, animirani film) je 660 KM; za studijski program dramske umjetnosti- filmski i televizijski smjer i smjer animiranog filma je 1.500 KM; za studijski program dramske umjetnosti, smjer produkcija iznos školarine je 1.000 KM. Što se tiče svih ostalih studijskih programa školarina je 440 KM.
Visina školarine za redovne studente drugog ciklusa studija za sve studijske programe iznosi 880 KM, osim u sljedećim slučajevima: za studijske programe likovne i muzičke umjetnosti taj je iznos 1.500 KM; za studijske programe dramske umjetnosti iznos je 3.000 KM. Za studijski program na engleskom jeziku – “International Master in Business and Administration” na Ekonomskom fakultetu Univerziteta u Banjaluci, iznosi 10.000 KM. Za vanredne studente za sve studijske programe prvog ciklusa studija, školarina je 1.500 KM.
Visinu školarine i upisnine za studente strane državljane, utvrđuje nadležni organ visokoškolske ustanove, te su ih isti dužni objaviti prije počeka akademske godine.
Treba napomenuti da su školarine za sufinansirajuće studente na javnim univerzitetima u Republici Srpskoj za 2016/2017. akademsku godinu bile najniže u regionu i da godinama unazad nisu povećavane.
Konkurs za akademsku 2017/2018.
Konkurs sadrži broj studenata koji se upisuju na određene studijske programe, uslove za upis, mjerila za bodovanje kandidata, postupak sprovođenja konkursa, rokove za prijavu kandidata, tačno vrijeme polaganje prijemnog ispita, kao i rokove za objavu rezultata i upis primljenih kandidata, podatke o visini školarine koju plaćaju studenti čije se studiranje ne finansira iz budžeta, zvanje koje se stiče završetkom studijskog programa, te ostale odredbe.
Konkurs za upis u nadolazeću akademsku godinu biti će objavljen u toku juna 2017. na web stranici Univerziteta www.unibl.org, kao i u dva dnevna lista.
Ono što je trenutno poznato jeste da će se polaganje prijemnog ispita za upis u akademsku 2017/2018. godinu obaviti 26.06.2017. s početkom u 9.00 sati ( na Medicinskom fakultetu polaganje prijemnog ispita je u 14.00 sati). Prijavljivanje kandidata trajat će od 19. do 23. juna 2017. godine.
Naslovna fotografija: Rektorat Univerziteta u BL (preuzeto sa: unibl.org)
