U učionici srpskog jezika i književnosti, tamo gdje sam nekoć čekao na red da pročitam analizu lektire, sjedim s listom kandidata i kandidatkinja na lokalnim izborima za koje provjereno znam da su stalno zaposleni, s visokim prihodima i s diplomama uglednih zvanja, i pitam se: šta je tema, šta je ideja, šta je motiv? Odgovor je jednostavan: moć, autoritet, a uz to i dodatni izvor prihoda.
Neka je barem jedan takav…
Na listama su ljudi koje već godinama viđamo na listama i za lokalne i za opšte izbore, na listama iste ili neke druge stranke. No, riječ je o ljudima koji imaju tako visoke prihode iz javnih izvora finansiranja da su do ozbiljnih promjena u lokalnoj zajednici mogli dovesti čak i da su svakog mjeseca izdvojili po 100 KM za fond solidarnosti u svom naselju. Vi računajte, ja ću zapisivati: neka je barem jedan takav u svakom naselju u Banjaluci – ugledni ljekar, farmaceut, advokat, bankar – bilo bi to 12.000 KM u svakom naselju za igralište, za park, prostor rekreacije i razonode.
Nemojte trčati prema zaključku brzinom kojom tražite svog kandidata na izbornoj listi: dakle, ti bi ljudi definitivno bili u lokalnoj vlasti da su svojim ličnim radom, ličnim novcem i ličnim uticajem, vezama i konekcijama doveli do ozbiljnih promjena u izgledu, organizaciji, funkciji, strukturi jednog naselja (do 3 000 ljudi), jedne mjesne zajednice (5 000 ljudi), jedne opštine (10 000 ljudi).
No, to nije praksa političkog komuniciranja u prostoru, kao mjestu susreta lokalnih zajednica, niti u prostoru kao mediju javnog i masovnog komuniciranja u političke svrhe. Kao što nije praksa ni obećanje dato na početku kampanje da će novac koji dobiju kao odbornici u gradskoj skupštini biti izdvojen za kapitalne projekte u svojim naseljima. Opet, Vi računajte – ja pišem: 850 KM x 48 mjeseci = 40,800 KM. Neka je takav barem jedan…
Bilbordi na putu za Nigdje
To su neki od razloga zbog kojih kandidati na lokalnim izborima bježe od dvosmjernog i simetričnog kontakta sa stanarima zgrade u kojoj žive, naselja, mjesne zajednice, i bježe upravo na bilborde, da bi im se obratili tek fotografijom i sloganom, u odijelu i kravati. Pritom, izostanak takvih ideja, motiva i stavova osnovni su razlog zbog kojih protekla kampanja za lokalne izbore nije bila provedena u Skype, Viber, WhatsApp, Google Hangout, Instagram ili Facebook live uključenjima kandidata, već upravo oglašavanjem, saopštavanjem i reklamom na Web 2.0 i u tradicionalnim, audiodifuznim, audiovizuelnim, elektronskim medijima i štampi.
Kada bi kandidati na lokalnim izborima konačno shvatili šta jednu lokalnu zajednicu čini zajednicom (prostor i vrijeme), tada bi shvatili – upravo ti ugledni, moćni i veliki – da njih pet u jednom naselju tokom jednog mandata odbornika mogu iz javnih izvora finansiranja osloboditi 204.000 KM za zajednicu koja im je dala glas, za zajednicu čiji su predstavnici u lokalnoj vlasti. A to nije jedno igralište, jedan park, već sasvim moguće i jedna galerija, jedna pozornica s gledalištem, s muzičkim instrumentima, rasvjetnim i zvučnim tijelima, jedan bioskop. Još jednom, riječ je samo o naknadama za PET odbornika u jednoj lokalnoj zajednici. Koliko odbornika ima vaša lokalna zajednica, koliko izdvaja za njihove plate, naknade i doprinose, a koliko naselja s pobrojanom infrastrukturom ima – to je pitanje za svakog ponaosob.
Da ne bude zabune, to nije tek pitanje odgovornog budžetiranja, pa stoga ni subverzivno dejstvo na političko i ideološko usmjerenje poreskog fiskalnog konzervativizma čija je paradigma – brinemo o putu kojim država ide zbog silnog novca koji ulažemo u nju.
Ne, riječ je o putu kojim ide društvo, to jest izbornom procesu i političkom organizovanju koje treba organizovati na potpuno drugačiji način: kroz savjete mjesnih zajednica koji bi zamijenili uloge lokalnog parlamenta, koji bi omogućili da biračko tijelo iz naselja X bira svog predstavnika koji će se zalagati za konkretna rješenja u naselju X. Naravno, to je rješenje koje bi povećalo čak i brojnost biračkog tijela za izbore na drugim nivoima vlasti.
Deklarativno, apstraktno i s visine
Umjesto konkretnim akcijama u prostoru i vremenu u kome žive s komšijama, susjedima, bližom zajednicom, politički subjekti se radije oglašavaju sugrađanima i sugrađankama oblicima komunikacije takozvanog suživotizma: porukama koje se saopštavaju, deklariraju, proklamuju, u demonstrativnim obraćanjima i propovijedima, folklornim i popnacionalnim strujama koje se generišu u javnom prostoru kao provodniku etnonacionalnih, religijskih doktrina.
Taj i takav način širenja informacija u masi i gomili nije sindrom jednog postdejtonskog, neoliberalno-kapitalističkog društva, a ni sindrom zemlje čiji građani nisu mogli birati političko uređenje zbog – kako kaže profesor Živanović – „izbijanja mira“. Nije sindrom društva u kome je prostor izdijeljen entitetom linije, vrijeme entitetom tačke. Dakle, to uopšte nije sindrom, ni uzrok ni posljedica. Riječ je tek o mimohodu praksi masovnog komuniciranja u vječitom antagonizmu dva frekventna signala koja dopiru do mase, gomile, upravo u prostoru i vremenu. O pokušaju balansiranja krivice i zadovoljštine između apstraktnih poruka čovjeka koji pet puta dnevno, govoreći s visine, okuplja masu za obraćanje anonimnom i dalekom i tupih, gromkih traganja klatna za ravnotežom u obliku lišenom punoće.
Taj i takav način, u najkraćem, omogućio je političkim subjektima da umjesto predlagača odluka koje treba da donese zajednica postanu donosioci odluka u ime zajednice… Omogućio im je da se svom biračkom tijelu obraćaju poput vjerskih velikodostojnika i da prostor kao medij javnog i masovnog komuniciranja shvate kao mjesto za oglašavanje poruka koje kreiraju, prenose i saopštavaju bez ikakvog konkretnog proizvoda ili usluge (kao što je to slučaj reklame, afiše za pozorišnu predstavu itd). A šta je to nego takozvana misao u sloganu, proklamacija, deklariranje spektakla i senzacije?
Naravno, sve to skupa nisu pitanja jednog lokalnog nivoa vlasti, a ni opšteg nivoa vlasti. Osnovna pitanja lokalnog nivoa vlasti, pitanja kojima mogu da se bave samo organizovani pojedinci u mjesnim i lokalnim zajednicama ili privatni preduzetnici, jesu mogućnost korištenja prostora i infrastruktura za susret, upoznavanje, igru, rekreaciju, razonodu. Pored vidljivosti raznolikih autentičnih i vjerodostojnih sadržaja u javnom prostoru, bitna je autentična i vjerodostojna interakcija onih koji biraju i onih koji su birani.
A to su nužni preduslovi da kampanje ZA nadvladaju kampanje PROTIV, izvan deklarativnog i proklamovanog.
*Naslovna fotografija preuzeta sa bljesak.info
