Manga je nastala kao razonoda poslije velikih ratova u nadi da se napaćenom narodu podigne moral i da se izraze ‘slučajnim crtežima’. Animirane mange ne čine samo zli, krvavi ili perverzni crtići. One su bazirane na zapadnjačkoj animaciji, ali sa velikom dozom japanskih priča i legendi. Smrt običnih ljudi u njima je bila realna pojava za razliku od drugih crtića gdje je sve idealnije predstavljeno. Upravo takvi scenariji koji nisu uvijek imali srećan kraj, privukli su Minu Petrović da počne promišljati i intenzivnije se baviti otkrivanjem svijeta manga kulture.
“Sve to mi je još u nižem uzrastu pomoglo da proširim vidike i shvatim da u životu nije sve crno-belo kako se čini. Manga je, pored svog vizuelnog stila, zapravo više simbol baš takvih nepredvidivih priča i bogatog scenarija”, govori djevojka koja iza sebe ima niz crteža, kreiranih kostima i objavljenih knjiga o manga crtanju na svjetskom tržištu, poznata i kao Mistiqarts.
Autori mange se u Japanu nazivaju mangake, a uživaju veliki ugled sličan onome kakav na našim prostorima imaju prozni pisci. Sve je krenulo od Osama Tezuke koji je 60-ih i 70-ih definisao odlike japanskog stripa čiji su likovi imali krupne oči (Astroboy ili Migthy Atom, Dororo, Kimba). Najpopularnije mange u Japanu su postale ekranizovane anime (animeshon), ali poznate su i reprodukcije već popularnih filmova zapadne kulture (npr. anime verzija popularnog Star Wars). Ni kultnog Matrixa ne bi bilo da se njegovi autori prethodno nisu ‘zapalili’ gledajući anime adaptaciju japanskog stripa Ghost in the shell. Proboj anime na evropske televizijske ekrane 90-ih dogodio se zahvaljujući dobro poznatim Pokemonima, a generacije djece su odrastale i uz Dragonball, Sailor Moon.
Opsesija Japanošarenilom
“Japanska kultura sadrži puno ljubavi prema sopstvenoj tradiciji, do te mere da je koristi svuda: tradicionalna nošnja je i dalje najlepša odeća na ulici, tradicionalna hrana najbolji delikates, stare legende se prepričavaju i pretvaraju u najbolje serije, filmove, crtaće, video igre. Ova ljubav je nešto što Japan pretvara u najsjajniji centar kulture i obrazovanja, kakav bih volela da vidim i u sopstvenoj zemlji jednog dana”, ispričala je Mina.
Od davnina su japanski gradovi prepuni talentovanih gejši bili inspiracija mnogim autorima, a kultni film Sjećanja jedne gejše dočarava njihov stil života. Kada su u pitanju sličnosti među mentalitetima, Mina kaže da se na Japance trebamo znatno više ugledati, ako ništa barem po tome što se oni ne stide prezentovati svoje tradicionalne sadržaje i pretvoriti ih u svaki mogući mamac za turiste i interaktivnu zabavu kroz nove maskote i atrakcije.
“Gejše i dan danas postoje u Japanu, treniraju se od malih nogu da budu savršeno elegantne zabavljačice, sa znanjem pevanja, sviranja instrumenata, plesa, ophođenja i savršeno glatkih pokreta tokom ugošćavanja publike. I dalje se smatraju najlepšim ženama na ulici, kulturnim blagom koje hoda, a njihovi performansi koštaju ogromne količine novca.“
Nisu dovoljne samo mangake, nego i mangakise!
Deset godina bavljenja mangom rezultiralo je mnoštvom kvalitetnih radova, držanjem edukacija i škole za crtače, objavom njene prve knjige na stranom tržištu “Manga Crash Course” koja je prevedena na četiri svjetska jezika. U saradnji sa profesorima Filološkog fakulteta iz Beograda na odjeljenju japanologije, ilustrovala je serijal udžbenika i karata za učenje japanskog jezika. Ilustrovala je postere za holivudskog glumca koji posuđuje glas u anime ostvarenjima.
“Imala sam sreće da su mi roditelji od malih nogu davali podršku da crtam, bez ruganja, jer smo imali generacije umetnika u porodici pa se smatralo prirodnom pojavom. Nažalost, u našem regionu se umetnost smatra nečim što nije veština, ne treba se platiti, i ne treba se ceniti, kao i dosta drugih delova kulture. Svim početnicima bih preporučila da se ne predaju iracionalnom strahu i da se sete da je manga najlakši stil za naučiti, jer je samo gomila šablona koji se ponavljaju, a onda uvežbavaju. Takođe, potrebno je uvek napomenuti da ništa ne ide preko noći, i da se svaka veština kuje vremenom”, ističe Mina.
Manga i anime dolaze u ogromnom spektru žanrova. Postoje animirani naslovi za dječake (Shōnen), djevojčice (Shōjo), tinejdžere, odrasle, porodični serijali i filmovi, a najčešći žanrovi su akcija, drama, komedija, horor i futuristički (science fiction). Mange u japanskoj kulturi imaju nevjerovatan uticaj kako kod njih tako i u svijetu, neke su bile na meti kritike zbog eksplicitnih scena, ali podaci pokazuju da je broj prodanih stripova u SAD-u tokom jedne godine jednak broju mangi koje se prodaju u Japanu tokom jedne sedmice (iako Japan ima manje stanovnika). U Japanu se danas na svakom uglu nalaze mangakise – specijalni barovi za čitanje mangi koji su otvoreni 24 časa dnevno, a opremljeni su i videotekama.
“Ja uživam najviše u fantastičnim žanrovima, stoga trenutno čitam mangu Ancient magus bride, i gledam zanimljiv naslov Land of the Lustruous. Neki naslovi koji su divni za gledati sa porodicom, ili koji će vas držati na ivici stolice i zabaviti, po mojoj preporuci su: Summer wars, Redline, Spirited away (i većina filmova iz studija Ghibli), serijal Full metal alchemist, Your Name, Tokyo godfathers. Uvek me inspirišu dirljive životne priče, trileri, drame i fantazijski naslovi sa dobrim preokretom u pričama. Uvek pogledajte za koju publiku je namenjen naslov, da ne ispadne nešto što niste očekivali.”
Porcelanska lutka, aristokratkinja ili neka druga ‘čudakinja’?
Mina, takođe, dizajnira i specifične komade odjeće za različite ukuse, često inspirisane Alisom u Zemlji čuda, Lolitom (klasična, gotik, pank slatka), Diznijevim junakinjama i sličnim fiktivnim likovima. Inspirišu je dizajneri Jošitaka Amano, Jana Toboso i Juki Kaori jer njihovi stilovi imaju estetiku porcelanskih lutki, izdužene figure, kao sa modnih skica, i dosta detalja na odjeći, što njoj odgovara pošto je po struci modni dizajner.
Zanimljiva je činjenica da su Japanci posebno zaljubljeni u uniforme, te kombinuju razne stilove. U posebnim made kafeima stilizovane francuske sobarice poslužuju gostima hranu i piće, poštujući kodekse ponašanja i oblačenja. Poznato je da imaju i različite muzeje i manifestacije posvećene karnevalizaciji gdje se oblače uniforme stjuardese, hostese, vojne ili školske, mjesta gdje se ‘furaju’ androgeni stilovi, gangsterski, gotik itd.
“Ulična moda Japana je veoma čudna, inspirisana raznim temama, i nažalost veoma često primenjiva samo na to jedno čarobno ostrvo, i to u određenim gradovima. Moj omiljeni stil se zove ‘Classic Lolita’ i ‘Elegant Gothic Aristocrat’, to su modni stilovi u kojima osoba izgleda kao porcelanska lutka, ili viktorijanski aristokrata. Pošto mnogo volim istorijsku modu, ovaj stil me uvek fascinira na ulicama Japana. Takvu modu možete videti i na Zapadu, ali samo unutar zidina sajmova stripa i konvencija, jer drugde ljudi baš i neće imati razumevanja.”
Tolerancija i ljubav kroz umjetnost su primarni cilj
Prisutna je uživo u radu sa starijim polaznicima koje treba pripremiti za rad u umjetničkoj industriji, ili kad se spremaju izložbe i takmičenja u crtanju, kao i da razbije tremu svim novim stidljivim polaznicima, koji se uvijek plaše da će nešto pogriješiti. Opremu za školu mange dobija iz Japana. Onlajn je osnovala klub za razmjenu, kao i Youtube kanal koji sadrži dosta besplatnih kompletnih lekcija. Koordinatorica je Udruženja za promociju japanske kulture Sakurabana koji organizuje festival Japanizma u Beogradu.
“Proširivanje kontakata sa istomišljenicima i kolegama iz celog sveta je u punom cvatu. Možda ćemo jednog dana udruženim snagama uspeti da kroz kulturu i umetnost proširimo toleranciju i ljubav i na našim prostorima jer je to moj ultimativni cilj”, toplo poručuje Mina.
Sve fotografije su preuzete sa Mistiqarts.